siła Coriolisa, zwana także efektem Coriolisa, w mechanice klasycznej, Siła inercyjna opisana przez XIX-wiecznego francuskiego inżyniera-matematyka Gustave ' a-Gasparda Coriolisa w 1835 roku. Coriolis wykazał, że jeśli zwykłe prawa Newtonowskie ruchu ciał mają być stosowane w obracającej się ramie odniesienia, to siła bezwładności—działająca na prawo od kierunku ruchu ciała dla obrotu w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara lub na lewo dla obrotu w kierunku ruchu wskazówek zegara—musi być uwzględniona w równaniach ruchu.,
Encyclopædia Britannica, Inc.,
Nauka w sekundach (www.scienceinseconds.com) (a Britannica Publishing Partner) Zobacz wszystkie filmy do tego artykułu
efekt siły Coriolisa jest pozornym odchyleniem ścieżki obiektu, który porusza się w obracającym się układzie współrzędnych. Obiekt w rzeczywistości nie odchyla się od swojej ścieżki, ale wydaje się, że czyni to z powodu ruchu układu współrzędnych.
efekt Coriolisa jest najbardziej widoczny w ścieżce obiektu poruszającego się wzdłużnie., Na Ziemi obiekt, który porusza się wzdłuż ścieżki północ-południe, lub linii wzdłużnej, ulegnie widocznemu ugięciu w prawo na półkuli północnej i w lewo na półkuli południowej. Istnieją dwie przyczyny tego zjawiska: po pierwsze, Ziemia obraca się na wschód; a po drugie, prędkość styczna punktu na Ziemi jest funkcją szerokości geograficznej (prędkość jest zasadniczo zerowa na biegunach i osiąga maksymalną wartość na równiku). Tak więc, jeśli działo zostanie wystrzelone na północ z punktu na równiku, pocisk wyląduje na wschód od swojej drogi na północ., Zmiana ta miała miejsce, ponieważ pocisk poruszał się na wschód szybciej na równiku niż jego cel dalej na północ. Podobnie, jeśli broń zostanie wystrzelona w kierunku równika z Bieguna Północnego, pocisk ponownie wyląduje na prawo od swojej prawdziwej drogi. W tym przypadku obszar docelowy przesunąłby się na wschód, zanim pocisk do niego dotarł, ze względu na większą prędkość na wschód. Dokładnie podobne przemieszczenie występuje, jeśli pocisk jest wystrzeliwany w dowolnym kierunku.
ugięcie Coriolisa jest więc związane z ruchem obiektu, ruchem Ziemi i szerokością geograficzną., Z tego powodu wielkość efektu jest podana przez 2νω sin ϕ, w którym ν jest prędkością obiektu, ω jest prędkością kątową ziemi, a ϕ jest szerokością geograficzną.
efekt Coriolisa ma duże znaczenie w astrofizyce i dynamice gwiazd, w której jest czynnikiem kontrolującym Kierunki rotacji plam słonecznych., Jest to również istotne w naukach o ziemi, zwłaszcza meteorologii, geologii fizycznej i Oceanografii, ponieważ ziemia jest obracającą się ramą odniesienia, a ruchy nad powierzchnią ziemi podlegają przyspieszeniu od wskazanej siły. Tak więc siła Coriolisa jest szczególnie widoczna w badaniach dynamiki atmosfery, w której wpływa na przeważające wiatry i rotację burz, oraz w hydrosferze, w której wpływa na rotację prądów oceanicznych. Jest również ważnym czynnikiem w balistyce, szczególnie w wystrzeleniu i orbicie pojazdów kosmicznych., We współczesnej fizyce zastosowanie wielkości analogicznej do siły Coriolisa pojawia się w elektrodynamice wszędzie tam, gdzie chwilowe napięcia generowane w wirujących maszynach elektrycznych muszą być obliczone w stosunku do ruchomej ramy odniesienia: kompensacja ta nazywana jest napięciem Christoffela.
Encyclopædia Britannica, Inc.,