zafascynowała mnie Mary Shelley i jej najsłynniejsza powieść z powodu męża. W 2011 roku odkryłem, że próbuję zrozumieć poezję Percy ' ego Bysshe Shelleya. To było trudne zadanie. Percy był przede wszystkim stworzeniem własnej chwili kulturowej i nic nie datuje się tak jak zeitgeist., Jednak Frankenstein Mary wychodzi z tego samego, ważnego kulturalnego i politycznego związku, co werset jej męża, a jej powieść nadal nas fascynuje. Dwieście lat po publikacji w styczniu 1818 roku, wciąż mówi do nas wprost jako mit o współczesnym życiu. Film był inspiracją dla filmowych adaptacji różnych gatunków, od komedii Caper Abbott i Costello Meet Frankenstein do quasi-rockowej opery The Rocky Horror Picture Show i klasyków sci-fi, takich jak Blade Runner., W komiksach i cosplayu (gdzie fani przebierają się za swoje ulubione postacie fikcyjne) pojawia się pozornie nieskończony szajs i kicz. Stało się to publicystycznym skrótem dla technologicznych interwencji w ludzkiej biologii lub naukach medycznych: Dr Frankenstein i jego stworzenie trafiają do głównego nurtu współczesnego życia. Pojawiają się w naszych fantazjach i koszmarach bardziej konsekwentnie niż większość postaci fikcyjnych lub historycznych. Teraz możemy spodziewać się wielu nowych Frankensteinów, ponieważ ulubiony olbrzym z bliznami i jego twórca zostały przerobione na nowy czas.,w 1999 roku, po śmierci Percy ' ego, Mary została uznana za jedną z najlepszych postaci w historii. Ale nie została umieszczona w centrum własnej historii od czasu biografii magisterskiej Mirandy Seymour w 2000 roku. Chciałem odkryć Mary Shelley dla naszych czasów: znaleźć dziewczynę stojącą za książką i odtworzyć, jak musiało wyglądać pisanie. Jej historia jest równie archetypowa, jak historia dwóch najsłynniejszych postaci Mary – jej życie i relacje z mężczyznami nie mogą być bardziej istotne dla naszej ery #MeToo., Mary miała zaledwie 18 lat, kiedy wpadła na pomysł Frankensteina; 19, kiedy skończyła pisać książkę. Jak nastolatek mógł wymyślić nie jeden, ale dwa trwałe archetypy: naukowca opętanego badaniami nad błękitnym niebem i niezdolnego do dostrzegania konsekwencji etycznych i społecznych oraz bliskiego człowieka, który tworzy?
jest to zdumiewające osiągnięcie, a tym bardziej, gdy pamiętamy, że będąc dziewczyną, Mary nie była wykształcona w taki sam sposób, jak wielu jej romantycznych kolegów pisarskich. W przeciwieństwie do Percy ' ego, nie miała etonu ani Oksfordu, ale miała lekcje w domowej szkole i ponure sześć miesięcy w damskiej szkole Panny Pettman w Ramsgate, a uczyła się przeglądając książki w bibliotece ojca., Jej rodzicami byli dwaj najbardziej znani radykałowie jej czasów: jej matką, która zmarła w wyniku komplikacji 11 dni po jej urodzeniu, była Mary Wollstonecraft, autorka windykacji praw kobiety; jej ojcem był filozof polityczny i powieściopisarz William Godwin. Być może był zwolennikiem anarchizmu, ale zachował wiele współczesnych konwencji w domu. Na przykład, gdy Maria uciekła z Percym w wieku 16 lat, były Apostoł wolnej miłości odciął jego córkę, dopóki nie została z szacunkiem poślubiona.,
Jak więc Maria stworzyła swoje arcydzieło? Jedna odpowiedź udzielona przez czytelników i krytyków w dół lat jest to, że nie. na jej pierwszy, anonimowy wygląd recenzenci przypuszczali, że ta powieść pomysłów został napisany przez kogoś bliskiego Godwin, ale nie, że autor może być jego córka. Percy, jako zięć, został przypisany. Nawet w ostatnich latach poprawki Percy ' ego, widoczne w Zeszytach Frankensteina przechowywanych w Bodleian Library w Oksfordzie, zostały przejęte jako dowód, że musiał być przynajmniej współautorem powieści., W rzeczywistości, kiedy sam zbadałem Zeszyty, zdałem sobie sprawę, że Percy zrobił raczej mniej niż jakikolwiek redaktor liniowy pracujący dziś w wydawnictwie.
druga sceptyczna odpowiedź na zdumiewające osiągnięcie Mary dyskredytuje ją bardziej przebiegle, sugerując, że archetypy Frankensteina i jego stworzenia nie są w rzeczywistości oryginalne. Tacy sceptycy powołują się na klasyczny mit Pygmaliona, rzeźbiarza, który tworzy dla siebie kochanka, czy na wpół ludzką postać Calibana w burzy. Oba były częścią kanonu kulturalnego z początku XIX wieku i dorastając w literackim domu, Maria była o nich świadoma.,
ale jej własne kreacje różnią się od obu i to właśnie te różne cechy przemawiają do nas dzisiaj tak ŻYWO. Pygmalion, przynajmniej w Metamorfozach Owidiusza, nie postanawia stworzyć człowieka, po prostu zakochuje się w jednej z jego własnych kreacji. Bogini Afrodyta jest tym tak wzruszona, że ożywia dla niego rzeźbę. Sztuka George ' a Bernarda Shawa z 1913 roku Pigmalion powtarza tę przypowieść o artystycznej próżności., Jego historia O Henry 'm Higginsie, lingwiście, który robi młodą damę z ulicznego sprzedawcy kwiatów, ale robi to dla własnej korzyści, a nie dla niej, pozostaje dziś znana w wersji Lernera i Loewe' A, musicalu My Fair Lady.
posąg również zamienia się w kobietę w zimowej opowieści Szekspira, gdy postać opłakiwanej żony króla Leontesa budzi się do życia. Każdy szesnastowieczny gimnazjalista otrzymał klasyczną edukację; Młody Szekspir prawdopodobnie zetknął się z mitem Pigmaliona w swojej klasie w Stratford-upon-Avon., W ten sposób Burza odbija się echem innego klasycznego mitu, w którym Minotaur, podobnie jak mieszkaniec wyspy Caliban, jest ohydnym potomkiem ludzkiej matki i nadprzyrodzonego ojca i włada nim nad swoją wyspą, dopóki nie zostanie pokonany przez przybywającego bohatera.
, W rzeczywistości Frankenstein to jedna z wielkich powieści o porażce, której miejsce zajmuje gdzieś pomiędzy XVII-wiecznym arcydziełem Cervantesa, Don Kichotem (który Mary czytała podczas pracy nad powieścią) i nowelą Hemingwaya, Stary człowiek i morze z 1952 roku. W obu tych książkach porażka jest jednak postrzegana ze współczuciem, w kontekście ludzkiej godności i ideałów. Z drugiej strony Frankenstein przedstawia go jako destrukcyjny rezultat przesadnego działania. Portret Marii jako Mrocznego serca pychy jest ujęty w kategoriach tak silnych, że wydają się niemal religijne., Ta idealistyczna, młoda córka byłego ministra, uważała, że dobro i zło są faktem, a nie tylko opinią.
jednak namiętny apel Frankensteina o sprawiedliwość jest poruszający, a nie kazania. Mary nigdy nie miała szansy zostać prig. Nawet kiedy pisała to, co stało się jej pierwszą powieścią, zaczęły się lata ostrej cenzury prywatnego życia kobiety, którą dziś można by nazwać „szmatą”. Percy i jego przyjaciele zostali zmuszeni do ucieczki z Percym, żonatym mężczyzną, i zostali poddani wyśmiewającym spekulacjom ze strony męskich znajomych., Para wzięła ślub po tym, jak pierwsza żona Percy 'ego, Harriet, odebrała sobie życie, ale uważano je za tak nikczemne, że w bezprecedensowej decyzji odmówiono im opieki nad dziećmi Percy' ego z pierwszego małżeństwa. W przyszłych latach Maria przesiadywała w Kazaniu głoszonym przeciwko niej, uważała męża za uczciwą grę przez inne kobiety, a teściowie prowadzili kampanię, aby odebrać jej ocalałe dziecko.
mimo to, szczera i wciągająca, choć może być, jej moralna postawa nie jest tym, co sprawia, że Frankenstein czuje się tak współczesny. Podobnie jak jego wczesna XIX-wieczna technologia. Mary wyobraziła sobie najpierw połączenie matematyki i alchemii-a następnie elektryczność w zrewidowanym wydaniu z 1832 roku-ożywiając swoje patchworkowe zwłoki. W dzisiejszych czasach przełomowych odkryć biochemicznych i inżynierii genetycznej nic nie rezonuje., Scena porażenia prądem laboratoryjnym wyobrażona po raz pierwszy w klasycznym filmie Jamesa Whale ' a z 1931 roku o Frankensteinie wydaje się teraz bajecznie kiczowata.
ale w powieści mit napędza technologię, a nie na odwrót. Frankenstein pokazuje nam, że aspiracje i postęp są nieodróżnialne od pychy – dopóki coś nie pójdzie nie tak, kiedy nagle widzimy zbyt wyraźnie, co było rozsądnym przedsięwzięciem, a co przesadnym. Zanim napisała swój klasyk, Mary zdawała sobie sprawę, że mężczyzna, za którego wyszła, był emocjonalnym i filozoficznym przesadą., Za cały rodzinny majątek Percy był często zadłużony. Jego wyczucie czasu było oszałamiająco słabe: nawet podczas pierwszej ciąży naciskał na 17-letnią Mary, aby przespała się ze swoim najlepszym przyjacielem w pogoni za wolną miłością, podczas gdy jego własny, długotrwały romantyczny związek z przyrodnią siostrą Marii rozpoczął się w momencie ucieczki pary. Co więcej, Jak na soi-disant pisarza, niezwykle niewiele jego prac zostało opublikowanych; Mary spędziła dużo czasu uczciwie kopiując go, aby wysłać do wydawców.
ale Frankenstein to nie pamiętnik. Zadaje pytanie: „jak daleko jest za daleko?”, jest w samym sercu nowoczesności., Romantycy, wśród nich Maria, „pochylił się” do postępu. Wielki historyk Eric Hobsbawm nazwał okres od początku rewolucji francuskiej w 1789 roku do wybuchu I wojny światowej „długim XIX wiekiem”. Opublikowana na początku tej klasycznej epoki nowoczesności powieść Mary do dziś pomaga nam zdefiniować jej terminy. Skrót od sposobu, w jaki doświadczamy siebie w świecie rosnącej złożoności spowodowanej przez człowieka, „nowoczesność” jest zarówno pozytywna, jak i negatywna, sygnalizując nadzieję na postęp, a także strach przed zmianą., Frankenstein identyfikuje niedopasowanie między ludzkim doświadczeniem a tym, czego oczekuje się od nas w miarę postępu techniki i nauki.
Frankenstein był nie tylko emocjonalnie ekspresyjny, ale został poinformowany przez współczesną debatę intelektualną., W 1816 roku, kiedy Mary zaczęła go pisać, badanie zjawisk naturalnych nie było jeszcze właściwym zawodem; termin „naukowiec” nie został jeszcze wymyślony. Amatorskie spekulacje mogą być nowatorskie. Ci, którzy byli profesjonalistami, wygłaszali modne publiczne wykłady, co zachęcało do bardziej amatorskiego udziału., Kiedy Maria była nastolatką, wykładowcami byli m.in. przyjaciel jej ojca, chemik i wynalazca Sir Humphry Davy; włoski fizyk i filozof Dr Luigi Galvani i jego bratanek Giovanni Aldini, z których każdy prezentował, jak przepuścić prąd elektryczny przez nerwy martwego ciała.
jej czasy wydają się tak właściwe dla powieści Mary, że pokusiła mnie na krótko trzecia odpowiedź na zagadkę o tym, jak powstał Frankenstein: bardzo młoda kobieta po prostu, raczej bezmyślnie, skierowała to, co działo się w jej środowisku społecznym i kulturowym do swojej książki., Oczywiście redukuje to historię kultury do mądrości ludowej, że „każdy ma w sobie książkę”, i ignoruje pracę i technikę związaną z tworzeniem dzieła, które można opublikować – nie wspominając już o wielkim. Ale to fascynujące, jak często pisarki doświadczają tej reakcji. Pomyśl o powszechnym odbiorze tej ogromnej dwudziestowiecznej pisarki Sylvii Plath-nie mniej transformującej poetki niż jej mąż Ted Hughes – jako po prostu wyrażającej swoje uczucia., Rzeczywiście, pomyśl dziś o amerykańskiej poetce Sharon Olds, zmuszonej przez lata do równonocy, czy materiał w jej nagrodzonej Pulitzerem pracy jest autobiograficzny, aby nie zostać podobnie odrzucona. Pytanie nie brzmi, jak Mary napisała Frankensteina, ale dlaczego tak trudno w to uwierzyć? W końcu sama pozostawiła portret tego rodzaju myślenia, które lubiła: skaczącego, niemal intuicyjnego intelektu, który daje jej doktor Frankenstein. Coś w stylu „aha!”to może nagle i genialnie zsyntetyzować wiele pozornie niepowiązanych ze sobą pomysłów, dokładnie tak, jak historia Mary.,
wszystko, co wiemy o jej procesie pisania – i wiemy wiele, dzięki jej dziennikowi i listom – mówi nam, że była świadomie literacka, starannie wykonana. Nawet jego słynny WYZWALACZ miał charakter literacki. Po tym, jak spędzili wieczór w czerwcu 1816 roku czytając razem historie o duchach, Lord Byron zorganizował grupie swoich gości w Villa Diodati, nad brzegiem Jeziora Genewskiego, konkurs pisarski., Jak wspominała Mary: „’każdy z nas napisze historię o duchach', powiedział Lord Byron … zająłem się wymyśleniem historii, historii, która konkurowałaby z tymi, którzy podniecili nas do tego zadania.”Tymczasem mężczyźni w pokoju – Percy, a także Byron lub lekarz Byrona John William Polidori – mieli poważną rozmowę na temat „zasad życia”. Wydaje się, że nikomu nie przyszło na myśl, że Maryja, która urodziła już dwa razy i straciła pierwsze dziecko w wieku 12 dni, prawdopodobnie wiedziała więcej o takich „zasadach”niż ktokolwiek inny.,
ale wszystko, o czym Nastoletnia matka nie czuła się upoważniona, by wspomnieć w salonie Byrona. Mary ukończyła wiele z Frankensteina mieszkając w Bath, w czasie, gdy Percy był często nieobecny. Był to burzliwy rok, w którym zarówno jej przyrodnia siostra Fanny, jak i Harriet Shelley popełniły samobójstwo, urodziła się córka przyrodniej siostry z Byronem, Mary wyszła za mąż i była w ciąży po raz trzeci., Nic dziwnego, że powieść jest tak pełna ludzkiej wnikliwości i zrozumienia: macierzyńskie obawy o stworzenie doskonałego człowieka; lęki przed brzydotą, bez miłości i odrzuceniem; analiza tego, co to jest być niezmąconym i samotnym w świecie.
są to tematy uniwersalne, a do sierpnia 1818 roku książka „wydaje się być powszechnie czytana”, jak relacjonował Mary i Percy ich przyjaciel pisarz Thomas Love Peacock. Ale Mary nie wygrzewała się w tym sukcesie. Już w 1945 roku została zesłana na emigrację polityczną do Europy, a w ciągu roku miała ponieść śmierć obu swoich dzieci., Po śmierci Percy ' ego w 1822 r.stała się niczym więcej niż „poddaną żoną”, co było powodem, dla którego Percy był coraz bardziej niewierny.
nie da się opowiedzieć historii jej życia bez świadomości, że Mary była pisarką. Owdowiała tuż przed ukończeniem 25 lat, odkryła, że większość przyjaciół nie ma nic wspólnego z kimś, kogo postrzegali jako skrzyżowanie zwykłej kochanki poety i malkontenta, który zawstydził jego styl., Wróciła do Londynu i spędziła następne dwie dekady na wypłacie zasiłku dla ocalałego dziecka, które pożyczył jej teść. Najstarszy syn Sir Timothy Shelley był nieślubny, ale nigdy nie zaakceptował Mary-która żyła i miała dwoje dzieci z Percym zanim go poślubiła-do rodziny Shelley.
mimo to, wytrwała i wytrawna profesjonalistka, Mary utrzymywała się i widziała syna przez Harrow i Oxford, pisząc, z których większość musiała być wykonana anonimowo. Archiwum jest pełne jej nieudanych prób donoszenia wydawcom. Trudno sobie wyobrazić autora, który doświadczył podobnego popularnego i krytycznego sukcesu, który był tak konsekwentnie odrzucany. Ale Mary miała pecha, że nie zaczęła pisać życia pod męskim pseudonimem., Znana w kręgach literackich ze względu na jej związek z Percym, nigdy nie cieszyła się wolnościami swoich nieco młodszych rówieśników, Brontës i George Eliot. Po Frankensteinie nie była czytana wyłącznie jako pisarka, ale zawsze oceniana jako kobieta.
w odkrywczym wpisie do dziennika z 21 października 1838 roku, kiedy miała 41 lat, Maria próbowała pogodzić uczucie, że „być czymś wielkim i dobrym było przykazaniem, które mi dane” z jej niepowodzeniem w pisaniu radykalnej filozofii w „sprawie dobrej”., „Moja całkowita bez przyjaciół, moja groza popychania i niezdolność do stawiania się naprzód, jeśli nie jestem prowadzony, ceniony i wspierany, wszystko to mnie pogrążyło.”Zmuszona czuć się gorsza przez podwójne standardy stawiane przeciwko niej, ale wstydzi się jej niepowodzenia w osiągnięciu wszystkiego, co człowiek mógłby bez tych utrudnień: Maryja czuje się absolutnie współczesna. Znajdujemy ją dziś w debatach o kobiecej nagrody za fikcję, w artykułach magazynowych porównujących losy pisarek i pisarek, w horrorach kanapy castingowej.,
Frankenstein pokazuje nam, jak porażka i pycha to dwie strony tej samej monety. Życie Mary ujawnia ogromną pychę, jaką wymagało, aby ta nastoletnia dziewczyna urodziła dwa najbardziej trwałe i wpływowe mity naszych czasów.
- opublikowany 18 stycznia, Fiona Sampson w poszukiwaniu Mary Shelley: dziewczyna, która napisała Frankensteina (profil, £18.99) to Księgarnia Guardian. Aby zamówić egzemplarz za 13,99 zł przejdź do guardianbookshop.com lub zadzwoń 0330 333 6846. Darmowe UK p&p ponad £10, tylko zamówienia online., Od 15 do 19 stycznia 2015 roku jest również emitowany w radiowej czwórce „Książka tygodnia”.
- Share on Facebook
- Share on Twitter
- Share via Email
- Share on LinkedIn
- Share on Pinterest
- Share on WhatsApp
- Share on Messenger